Franciszek Liszt
Liszt [czytaj: „List”] wystąpił po raz pierwszy publicznie zaledwie po dwóch latach nauki gry na fortepianie, w wieku dziewięciu lat, na dworze księcia Miklósa Esterházy, u którego pracował jego ojciec. Słuchacze tego niezwykłego występu sfinansowali dalszą naukę genialnego chłopca. Rok później koncertował już w wielu miastach Europy, a jako nastolatek grał dla króla Anglii Jerzego IV. W tym pierwszym okresie życia komponował lub improwizował głównie wirtuozowską muzykę fortepianową, pisaną z myślą o swych recitalach (Lata pielgrzymstwa, Études d’exécution transcendante). Jego sposób myślenia o muzyce ukształtował się pod wpływem fascynacji romantyczną literaturą, jaką dzielił ze swą pierwszą wielką miłością, księżną Marią d’Agoult [czyt. Agù], która była pisarką. Jego kompozycje powstawały często jako rodzaj ilustracji losów książkowych bohaterów lub innych tematów zaczerpniętych z literatury. Tak powstały poematy symfoniczne osnute na kanwie literackiej, nowy gatunek muzyczny, który dał początek silnemu nurtowi neoromantycznej muzyki programowej. W drugim okresie życia, gdy wraz z drugą kobietą swego serca, księżną Karoliną Sayn-Wittgenstein osiadł na dłużej w Weimarze, zrezygnował częściowo z kariery pianistycznej, by poświęcić się twórczości kompozytorskiej. Skomponował wtedy większość swych utworów: m.in. 13 poematów symfonicznych, dwie symfonie (Faustowska i Dantejska), dwa koncerty fortepianowe, słynną Sonatę h-moll, Missa solemnis. Nie spełniło się jednak, mimo usilnych wieloletnich starań, jego marzenie o poślubieniu ukochanej. Ponieważ nie uzyskała ona zgody papieża na rozwód z mężem, Liszt wstąpił do klasztoru franciszkańskiego w Rzymie. Nowy rozdział jego twórczości obfituje w utwory o tematyce religijnej (m.in. cztery msze, oratoria Legenda św. Elżbiety i Chrystus). Nadal jednak prowadził wykonania swoich utworów w całej Europie. W czasie powrotu z Londynu nabawił się przeziębienia, które nie powstrzymało go przed kontynuowaniem podróży do Bayreuth na ślub wnuczki; zmarł tam na zapalenie płuc w wieku 75 lat.